Bosbrand en klimaatverandering

Steeds vaker hoor je van bosbranden. Denk aan de verschrikkelijke beelden uit Australië, de gigantische branden in de amazone. Maar ook dichter bij huis zoals in Zuid-Frankrijk, Griekenland of Spanje. Naast het afbranden van duizenden hectare bos zijn er meerdere nadelige gevolgen. Maar hoe ontstaan die bosbranden nou? En is er een verband met klimaatverandering?

Brand

Een tripje terug naar de middelbare school, hoe ontstaat nu die bosbrand? Drie elementen heb je nodig; Brandstof, Zuurstof en ontbrandingstemperatuur. Ook wel bekend onder de zogeheten vuurdriehoek. Zuurstof is in overvloed aanwezig (totdat de brand zo groot is, dat hij alle zuurstof verbruikt), we zijn immers buiten. Daarnaast is er in de meeste bossen ook een overvloed aan brandstof. Namelijk het hout van de bomen. Wel is het bevorderlijk als dit hout droog is, anders brandt het niet goed. Dat is ook waarom in droge gebieden of in droge periode het risico op een bosbrand groter  is. Het enige wat dus ontbreekt is de ontbrandingstemperatuur. Bij bosbranden kan het van alles zijn, een nalatig persoon die een barbecue niet dooft, of bijvoorbeeld een blikseminslag.

Brand ontwikkeling

Tijdens het woeden van de brand, zijn er allerlei factoren die de intensiteit en uitbreiding beïnvloeden. De hoeveelheid brandstof, de windrichting, het terrein en nog veel meer. Waar de brand precies naar uitbereid is dus moeilijk te zeggen. Wel is bekend dat droge winden (winden met de oorsprong over land) het meest gevreesd zijn. Het vuur kan zich in sommige gevallen met snelheden van 25 kilometer per uur verspreiden.

Een bijzonder fenomeen wat zich kan ontwikkelen door grootschalige bosbranden, is het ontstaan van een rookwolk. De zogeheten pyrocumolonimbus, het schematische ontstaan kun je zien in de afbeelding.

Wat is nu zo’n ‘pyrocumolonimbus’ het is een broertje van de cumolonimbus wolk (onweerswolk). Het bijzondere is echter het ontstaan, bosbranden kunnen rookpluimen ontstaan die verticaal ontwikkelen. Als deze lucht zeer vlot stijgt, wordt de omliggende lucht in het vuur getrokken. Dit proces resulteert in sterkere winden en extreme branden, aangezien de brand zichzelf laat groeien. Ook kan de convectie in de wolken zorgen voor het ontstaan van bliksem, als deze inslaat kunnen er vervolgens nieuwe brandhaarden ontstaan.

De gevolgen van bosbranden

Allereerst kijken we naar de omgeving. De natuur krijgt het zwaar te verduren tijdens een bosbrand. Grote oppervlaktes worden omgezet van florerend bos naar as. Tijdens de brand komt er (onder andere) CO₂ vrij, een broeikasgas. In 2020 kwam er evenveel CO₂ in de atmosfeer terecht door bosbranden als door de ‘gewone uitstoot’ van de Europese unie. Ook, blokkeert de rook die ontstaat deels het zonlicht. Vooral in de directe omgeving. Maar zeker ook op langere afstanden. Hier een afbeelding waar de rookpluimen goed te zien zijn van de bosbranden in Griekenland. In september 2020 kwam de rook vanuit Californië zelfs helemaal tot ons kikkerlandje! De rook resulteert in lagere temperaturen dan verwacht. Daarnaast is het inademen van de rook uiterst schadelijk, dit is vooral een risico voor de directe omgeving.

Ook neemt het risico op overstromingen toe. Dit komt doordat er minder vegetatie is om de neerslag op te nemen of op te vangen. Daarnaast kunnen in bergachtige gebieden krachtige modderstromen ontstaan. Met de toenemende frequentie van hevige neerslag is dit een nóg groter risico. 

ThermoMate app
ThermoMate zorgt ervoor dat jij altijd op de hoogte bent van de laatste weerrecords in Nederland. Download nu de app en mis er nooit meer één.